امروز ۱۳ فبروری، برابر با ۲۴ دلو، مصادف میشود به روز جهانی رادیو.
از این روز همهساله در جهان بخاطر ارجگذاری به این رسانه و دستاندرکاران آن، تجلیل میشود.
امسال اما بار دیگر از این روز در افغانستان درحالی تجلیل میشود که رسانههای این کشور بهویژه رادیوها بهعنوان تنها وسیلهای ارتباط جمعی در روستاهای این کشور زیر «شدیدترین» سانسور و اعمال محدودیت فعالیت دارند.
دستاندرکاران و فعالان رادیو در افغانستان میگویند که در دو سال ونیم گذشته «بیسابقهترین» محدودیتها بر رسانهها از جمله رسانههای شنیداری وضع شده است.
جلوگیری از نشر هرگونه موسیقی، صدای زنان، برنامههای تفریحی و سرگرمی، جلوگیری از کار زنان خبرنگار در رادیوها و چندین دستور محدود کننده دیگر، ارمغان سلطه دونیم ساله طالبان بر رسانههای شنیداری این کشور شمرده میشود.
شماری از صاحبان رادیوها و خبرنگاران افغانستان در ولایتها در صحبت با تلویزیون بینا، افزون بر این محدودیتها، سانسور اطلاعات، جلوگیری از نشر حقایق، جلوگیری از نشر اطلاعات ضد طالبان و نشر اطلاعات دلخواه این گروه را از درشتترین مواردی بیان میکنند که طالبان از رسانههای شنیداری خواستهاند.
به گفته آنان، این رویکرد طالبان نه تنها که سبب دلسردی کار رسانهای در افغانستان شده بلکه درب دهها رسانه شنیداری را مسدود کرده است.
با این همه، رزا اوتونبایوا، رییس هیات معاونت سازمان ملل متحد (یوناما) به مناسبت روز جهانی رادیو به یکی از رسانههای مخصوص زنان در کابل سر زده است.
یوناما در خبرنامهای از این دیدار نوشته است: «در روز جهانی رادیو، اوتنبایوا نماینده خاص سازمان ملل متحد از رادیو مرسل که تماماً توسط زنان اداره میشود، به منظور غنیسازی و تنوع بخشیدن پس منظر رسانه های افغانستان و اطمینان از شنیده شدن دیدگاههای زنان افغان تحسین کرد.»
از سوی دیگر، طالبان در روز جهانی رادیو اعلام کردهاند که در حال حاضر ۲۸۰ دستگاه رادیویی در افغانستان، فعالیت دارند.
حیاتالله مهاجر فراهی، معین نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ این گروه در یک نوار شنیداری به مناسبت ۱۳ فبروری گفته که رادیو در بیداری ذهنیتهای عامه، تاثیرگذار است.
با این وجود، تهدید، بازداشت، لتوکوب، تحقیر، ضربوشتم، نبود پشتوانههای حمایتی برای فعالان رادیویی و نبود حمایتهای اقتصادی از کارگذاران رسانههای شنیداری در افغانستان، از عمدهترین چالشهای سد راه کارمندان و دستاندرکاران رادیو در این کشور به شمار میروند.
طالبان تاهنوز به تعهداتشان در قبال قوانین و اسناد تقنینی مرتبط با رسانههای افغانستان نیز عمل نکردهاند.
با وضع موجود، معلوم نیست که دورنمای فعالیت رسانهها بهویژه رادیوهای افغانستان در ادامه سلطه طالبان و پس از افزایش تعامل جهان با این گروه، چه خواهد شد.