همزمان با پایان ضربالاجل دولت پاکستان برای اخراج اجباری مهاجران افغانستان از این کشور، قرار است که تا سه روز دیگر هزاران نفری که فاقد اسناد قانونی استند، به افغانستان برگردانده شوند.
مقامهای پاکستانی گفتهاند که تا اکنون دستکم ۹۹ هزار مهاجر افغانستان بازداشت شدهاند که نیمی از آنها به گونهی غیرقانونی در این کشور زندگی میکردند.
امیر میر، وزیر اطلاعات ایالت پنجاب پاکستان، به رسانههای این کشور گفته است که از ۹۹ هزار مهاجر بازداشتشده، ۳۳ هزار تن شان اسناد قانونی ندارند و از این کشور اخراج خواهند شد.
وزارت مهاجرین و عودتکنندهگان طالبان نیز اعلام کرده است که تنها در یک هفتهی گذشته، بیش از ۱۲ هزار مهاجر افغانستان از طریق دو مرز سپینبولدک و تورخم اخراج شدهاند.
در یک خبرنامهای وزارت آمده است که بیش از هزار خانواده در یک هفتهی اخیر از پاکستان اخراج شدهاند که شامل زنان، کودکان و افراد مسن میشوند.
در همین حال، شماری از مهاجرانی که در پاکستان به سر میبرند، میگویند که به دنبال تعیین ضربالاجل از سوی دولت این کشور، آنها در جاهایی که زندگی میکنند، زندانی شدهاند و از ترس بازداشت و اخراج اجباری روزها شده که از خانههای شان بیرون نشدهاند.
اجمل، یکی از کارمندان حکومت پیشین به تلویزیون «بینا» میگوید: «تقریبا دوسال میشه که در پاکستان زندهگی میکنم. در اول کمی وضعیت خوب بود، اما فعلا مثل زندانیها استیم. پولیس پاکستان هر روز مهاجرها ره به گونه فجیح بازداشت میکند.»
به گفتهی او، مهاجران افغانستان در پاکستان وضعیت بسیار بدی روحی و روانی را تجربه میکنند و اگر وضعیت به همین گونه ادامه داشته باشد، ممکن است که آمار خودکشی مهاجران بار دیگر افزایش یابد.
به دنبال ضربالاجل تعیینشده، دولت پاکستان به صاحبان املاک نیز دستور داده است که به مهاجران غیرقانونی خانه و هتل به کرایه ندهند.
صدف که دو سال پیش با خانوادهاش به پاکستان آمده بود، اکنون شرایط بسیار بد اقتصادی و روحی و روانی را سپری میکند.
صدف به دلیل این که پدرش در دولت پیشین افغانستان به عنوان یک نظامی کار میکرد، نمیتواند به این کشور برگردد. «خانواده ما شش نفر است. دو سال پیش با ویزا به پاکستان آمدیم. یک بار ویزای خود را تمدید کردیم و دیگر موفق نشدیم. شش ـ هفت ماه میشه که بدون ویزا زندهگی میکنیم. در روزهای اخیر صاحب خانهی ما میگوید که خانه را ترک کنیم. مشکل این جا است که بدون ویزا کسی ره خانه نمیدهد.»
به گفتهی او، دو سال پیش تمام دار و ندار شان را فروختند تا با پول آن به پاکستان بیایند و اکنون اگر به افغانستان بروند، هیچ امکانات برای زندهگی نخواهند داشت.
صدف میگوید که پولیس پاکستان خانوادههای زیادی را در همسایهگی آنها بازداشت و از پاکستان اخراج کرده است و به همین دلیل، مردان در خانهها به گونهی زندانی استند و زنان و دختران برای خرید بیرون میروند.
مهاجرانی که در پاکستان زندهگی میکنند، میگویند که رسیدهگی به پروندههای مهاجران در دفتر سازمان ملل متحد بسیار زمانگیر بوده و در دو سال گذشته بیشتر مهاجران تنها یک بار موفق شدهاند که به دفتر این سازمان مراجعه کنند.
پاکستان تنها کشوری نیست که در ماههای اخیر برای اخراج مهاجران افغانستان آستین بالا زده است. دولت ایران نیز پس از وضع ضربالاجل از سوی پاکستان، محدودیتها را بر مهاجران افزایش داده است.
رسانههای ایرانی روز شنبه، ۶ عقرب (۲۸ اکتوبر) گزارش دادند که تنها در یک ماه اخیر، بیش از ۴۰ هزار و ۵۰۰ مهاجری که فاقد اسناد قانونی بودند، در مرزهای ایران با پاکستان و افغانستان بازداشت و شماری از آنها اخراج شدهاند.
رضا شجاعی، فرماندهی مرزی سیستان و بلوچستان ایران، گفته است که بسیاری از این افراد در زمان ورود به این کشور شناسایی و بازداشت شدهاند.
دولت ایران به گونهی شرایط برای مهاجران تنگ کرده که حتی افرادی که با ویزا به این کشور آمده اند نیز نمیتوانند که با خیال راحت در شهر گشت و گذار کنند.
اسماعیل که از دو سال به این طرف در ایران زندهگی میکند، میگوید که هر لحظه ممکن است از ایران اخراج و به افغانستان برگردانده شوند.
اسماعیل میگوید: «وضعیت مهاجرین در کل در ایران خیلی سخت است. برای ما خانه به کرایه نمیدهند. مهاجران افغانستان سمت شمال ایران رفته نمیتوانند. در صف نانوایی و ایستگاه موتر که ایستاده باشیم، توهین و تحقیر میشویم. حتی میگویند که شما غذا زیاد میخورین. برای ما غذا کمبودی میکند. هر جایی که افغانها باشد، زخم زبان زیاد است.»
واکنشها به اخراج مهاجران افغانستان
اخراج اجباری مهاجران افغانستان از دو کشور به ویژه پاکستان، واکنشهای زیادی را به همراه داشته است.
در تازهترین مورد، سازمان عفو بینالملل از اخراج اجباری مهاجران افغانستان ابراز نگرانی کرده و گفته است که دولت پاکستان باید به قوانین بینالمللی حقوق بشر پابند باشد و تصمیم اخراج مهاجران افغانستان را لغو کند.
عفو بینالملل روز شنبه، ۶ عقرب (۲۸ اکتوبر) در شبکه اجتماعی اکس، نگاشته است که بیش از ۱.۴ میلیون مهاجر افغانستان در خطر اخراج از پاکستان قرار دارند.
این سازمان ضمن نگرانی از نقض حقوق بشری مهاجران، گفته است: «به ما بپیوندید تا از دولت پاکستان بخواهیم که به گونهی فوری تصمیم خود را لغو کند و به قوانین بینالمللی حقوق بشر پابند باشد.»
کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد نیز روز جمعه، ۵ عقرب (۲۷ اکتوبر) به اخراج مهاجران افغانستان از پاکستان واکنش نشان داده و آن را یک فاجعهی بشری خوانده است.
راوینا شمدسانی، سخنگوی کمیساریای عالی حقوق بشر گفته است که تصمیم پاکستان مبنی بر اخراج اجباری مهاجران افغانستان از این کشور نگرانکننده است.
او افزوده است که در میان مهاجران افغانستان، فعالان جامعهی مدنی، روزنامه نگاران، مدافعان حقوق بشر، مقامهای دولتی و نیروهای پیشین امنیتی نیز در معرض اخراج اجباری قرار دارند.
این همه در حالی است که دولتهای ایران و پاکستان هرازگاهی تصمیم به اخراج اجباری مهاجران افغانستان میگیرند. در سالهای گذشته نیز هزاران مهاجر افغانستان از این کشورها به گونهی اجباری به افغانستان بازگردانده شده بودند.