سازمان جهانی بهداشت (WHO) در تازه‌ترین گزارش سالانه خود دربارهٔ وضعیت بهداشت در افغانستان گفته است که از هر دو شهروند این کشور یکی از آن‌ها با مشکلات روانی روبرو است.
این سازمان هشدار داده که هرچند تمامی شهروندان افغانستان به شدت در معرض حـوادث آسیب‌زا و مشکلات روانی ـ اجتماعی قرار دارند، اما این وضعیت برای باشنده‌گان دست‌کم ۱۳ ولایت به یک «بحران شدید» مبدل شده است.
در بخشی از گزارش سازمان جهانی بهداشت آمده است: «از هر دو افغان یک تن از ناراحتی‌های روانی رنج می‌برد و از هر پنج تن، یک تن به دلیل سلامت‌روانی در نقش خود آسیب دیده است.»
طالبان عامل بزرگ مشکلات روانی در افغانستان
در گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) آمده است که یکی از عوامل اساسی افزایش مشکلات روانی در افغانستان، وضع محدودیت‌های روز افزون گروه طالبان بر شهروندان افغانستان بویژه زنان و دختران است.
در حال حاضر، شهروندان افغانستان علاوه بر این‌که با فقر و بیکاری روبرو اند، بار سنگین انواع فشارهای روحی، نبود آزادی‌های فردی ـ اجتماعی و تهدید و بازداشت‌های خودسرانه از سوی گروه طالبان را نیز بدوش می‌کشند.
محمد داوود، یکی از باشنده‌گان شهر مزارشریف می‌گوید که به دلیل افزایش فشارهای روحی، شبانه قرص خواب‌آور مصرف می‌کند: «باور کنید که بدون ادویه‌های خواب‌آور بسیار مشکل است که مردم بتوانند بخوابند. دختران ما به خاطر بسته بودن مکاتب شان سوال می‌کنند و ما هیچ جوابی برای شان نداریم. این درد بسیار رنج دهنده است.»
خاطره یفتلی، یکی از باشنده‌گان شهر فیض‌آباد ولایت بدخشان که در یکی از اداره‌های دولتی نظام پیشین کار می‌کرد، می‌گوید که به دلیل زندانی ماندن در خانه، او و تقریبأ تمامی همکارانش دچار مشکلات افسرده‌گی شده اند.
خاطره در گفتگو با تلویزیون «بینا» گفت: «ما اکنون در خانههای خود زندانی هستیم که باعث شده با مشکلات روانی مبتلا شویم. انسان با تنها نشستن در خانه با فکرهای گوناگون مواجه می‌شود و دچار افسرده‌گی می‌شود، نهایت افسرده‌گی خودکشی است.»
شهر و روستای افغانستان نیازمند کمک
سازمان جهانی بهداشت پیش‌بینی کرده است که نزدیک به ۱۷.۶ میلیون شهروند افغانستان که ۵ میلیون باشنده شهرها و ۱۲.۶ میلیون باشنده روستاها را شامل می‌شوند، نیازمند کمک‌های بهداشتی هستند.
در گزارش این سازمان آمده است که از ۱۷.۶ میلیون شهروند نیازمند افغانستان، ۵۳درصد آنان کودکان، ۴۴درصد شان بزرگ‌سالان و متباقی ۳درصد شان افراد مسن هستند.
با این حال، خوشحال نبی‌زاده، رییس صحت عامه کابل در نظام پیشین می‌گوید که سازمان‌های جهانی در گزارش‌های شان در پیوند به موضوعاتی مثل فقر و عدم دسترسی مردم به خدمات بهداشتی به گونه‌ی محتاطانه برخورد می‌کنند.
این مقام نظام پیشین افغانستان بدین باور است که مشکل اصلی به مراتب بیشتر از آن است که در گزارش سازمان جهانی بهداشت آمده است: «تمام عواملی که می‌تواند سبب مشکلات روانی شود در افغانستان وجود دارد. فقر، ناامنی شغلی و تغییر آنی در وضعیت زندگی عامل دیگر است که شما شاهد آن هستید. در کل افغانستان به بستر ناامیدی‌ها مبدل شده است و این وضعیت سبب می‌شود که شهروندان افغانستان سلامت روانی نداشته باشند و از نظر اجتماعی در جایگاه مناسب نباشند.»
باشنده‌گان ۴۰ درصد جغرافیای افغانستان در بحران
سازمان جهانی بهداشت هشدار داده که هرچند وضعیت در هیچ بخشی از افغانستان قناعت‌بخش نیست، اما مشکلات روانی و فقر به یک بحران شدید برای باشنده‌گان نزدیک به ۴۰درصد جغرافیای این کشور مبدل شده است.
این سازمان می‌گوید که برای ۳.۹ میلیون باشنده شهرها و ۱۰.۱ میلیون باشنده روستاها عرضه خدمات بهداشتی را برنامه‌ریزی کرده است.
با این حال، مروه یکی از باشنده‌گان شهر کابل می‌گوید تا زمانی که زنان در خانههای شان زندانی باشند و اجازه کار و فعالیت نداشته باشند، مشکلات روانی هم‌چنان ادامه خواهد یافت: «زنان از تمامی فعالیت‌های شان منع شده‌اند و اکنون در خانههای شان زندگی می‌کنند. فقر و ماندن دوامدار زنان در خانه‌ها سبب افزایش خشونت‌های خانواده‌گی شده است و آسیب‌پذیری ما را افزایش داده است.»
اکثر سازمان‌های جهانی به این باور اند که پس از تسلط دوبارهٔ طالبان بر افغانستان، بیشتر شهروندان این کشور در ناامیدی کامل به سر می‌برند.
