دوه ورځې وړاندې د دوشنبې په ورځ (د اکتوبر ۲۳مه) د هرات ولایت د علماو شورا د غړي حجت الاسلام اعتمادي په وینو لړلی او په مرمیو لګېدلی جسد په غوریان ولسوالۍ کې له خپل کور سره نږدې وموندل شو.
دغه ديني عالم چې د غوريانو ولسوالۍ د خاشرود په کلي کې د جامع جومات خطيب و، يوه ورځ مخکې د ناپېژانده وسله والو له لوري له موټر څخه ښکته او نامعلوم ځاى ته يووړل شو.
د خاشرود کلي يو اوسېدونکی، چې نه يې غوښتل نوم يې واخيستل شي “بينا” ټلويزيون ته وويل: «ښاغلي اعتمادي د مړي د ښخولو له مراسم وروسته له هديرې څخه د خپل کور پر لور روان و، چې کور ته څېرمه يې ناپېژاندو وسله والو مسافر وړونکي موټر ودرولو او ښاغلي اعتمادي یې له ځانه سره بوتلل. نن مو د هغه جسد وموند او کورنۍ ته مو وسپارل.»
د حجت الاسلام اعتمادي وژنه د هغو دیني عالمانو د وژلو د زیاتیدو تازه پیښه ده چې د طالبانو د شریعت له تعریف سره موافق نه وو او په پټه او کله په ښکاره یې مخالفت کاوه.
د طالبانو په دوه کلنه واکمنۍ کې د ۱۰۰ دیني عالمانو وژل
د «بينا» ټلوېزيون د يوې څېړنې موندنې ښيي چې هغه ديني عالمان چې له طالبانو سره يو ځای نه دي او يا هم د دې ډلې د دين او شريعت له قرائت سره خلاف دي، تعقیب کیږي، ګواښل کېږي، نيول کېږي، له منبر څخه منع کېږي او يا هم وژل کېږي.
په دې څېړنه کې “بینا” ټلویزیون وشوه کولای چې د افغانستان له ۱۶ دیني عالمانو سره خبرې وکړي. ۱۴ دیني عالمانو د امنیتي ګواښونو او د نیول کېدو او وژنو د وېرې له امله د نومونو د نه اخیستلو غوښتنه وکړه، یوازې یو سني عالم او یوه شیعه عالم په دې راپور کې د خپلو نومونو له یادولو سره موافقه وکړه.
د هغوی په وینا، د طالبانو د واکمنۍ په دوو کلونو ترڅ کې د افغانستان په شمال، شمال ختیځ، ختیځ او لویدیځو ولایتونو کې زیاتره دیني عالمان په نښه او ترور شوي دي.
د کابل ولایت د علماوو د شورا پخوانی مشر مولوي عبدالقادر قانت «بینا» ټلویزیون ته وایي، زیاتره هغه علما چې د حق او عدالت غږ پورته کوي، د بریدونو په نښه کیږي او غږ یې غلی کیږي: «د طالبانو د دوو کلونو واکمنۍ په ترڅ کې په کابل، پنجشیر، کاپیسا، پروان، تخار، بغلان، بدخشان، بلخ، فاریاب، سرپل، غور، ننګرهار او هرات او همدا راز په ننګرهار ولایت کې هم د سني او هم د شیعه شاوخوا سل دیني عالمان وژل شوي دي او د تیرو وختونو په څیر هیڅ یوې ډلې مسوولیت نه دی اخیستی او نه اخلي.»
په افغانستان کې پر شیعه دیني عالمانو هدفي بریدونه
یو له شیعه دیني عالمانو څخه خالقداد بلاغي وايي، په افغانستان کې د طالبانو د واکمنۍ په دوو کلونو کې د وردګو، بامیان، دایکندي او غزني په ولایتونو کې د شیعه دیني عالمانو پر وړاندې څو سیسټماتیک او هدفي ترهګریز بریدونه شوي دي. یوازې په بغلان ولایت کې د امام زمان پر جومات په برید کې لږ تر لږه درې شیعه دیني عالمان وژل شوي دي.
ښاغلي بلاغي له «بینا» ټلویزیون سره په مرکه کې وویل چې د هدفي بریدونو په سربیره اوس مهال هم هغه شیعه دیني عالمان چې د طالبانو د ډلې له کړنو سره موافق نه دي، یا دوی یو طرف ته ایستل کیږي او یا هم زندان ته ځي: «هماغه د جمهوري حکومت د دورې حالات تکرارېږي او ډېری تکړه اشخاص په ځانګړې توګه دیني عالمان په سیستماتیک ډول د وژنو لپاره په نښه کېږي، همدارنګه هغه دیني عالمان چې په افغانستان کې د واکمن نظام مخالف دي، په تېرو دوو کلونو کې لرې شوي او یو شمېر دیني عالمان د اهل تشيعو په تکیه خانو کې د ګواښونو له څپې سره مخامخ دي.”
د دیني عالمانو د وژلو عاملین څوک دي؟
د افغانستان د خلکو د مذهبي او دودیز طبیعت او د خلکو په منځ کې د دیني عالمانو د ځانګړي دریځ له امله، طالبان او بله کومه ډله د دیني عالمانو د وژنې مسوولیت په غاړه نه اخلي.
خو ځينې سرچينې وايي، چې په غور او بغلان ولايتونو کې لږ تر لږه دوه ديني عالمان او د جومات خطيبان د جمعې د لمانځه په خطبو کې د طالبانو د مشر ملا هيبت الله د نوم اخیستلو څخه د سرغړونې له امله وژل شوي دي.
نږدې اوه میاشتې وړاندې، مفتي محمد نذیر معنوي د غور ولایت په فیروزکوه ښار کې د طالبانو د استخباراتو د ښاري ادارې په سل مترۍ کې د ماښام له لمانځه په راستنېدو وروسته ووژل شو او مولوي نورالدین هم یوه ورځ وروسته له هغه ووژل شو چې د طالبانو پر مشر یې په ښکاره نیوکې وکړه.
مولوي نورالدين چې ازبک و، د بغلان ولايت په بورکه ولسوالۍ کې له وژل کېدو يوه ورځ مخکې ویلي وه، چې په قرآن کې دا نه دي راغلي «هر بزګر، شپون يا بل څوک د جمعې د لمانځه په خطبه کې ياد شي.»
